Özbek kavminin adı hakkında çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Örneğin Ebugazi Bahadır Han (1603-1669)'ın belirttiğine göre Özbek adı, 1313-1340 yılları arasında hüküm süren Altınordu Hanı Özbek'in kendi halkına verdiği bir addır. Önceleri Çağatay ulusundan ayırmak için Cuci ulusunun doğu koluna verilen Özbek adı, bölge Türklerine İslamlığı benimseten Özbek Han'dan sonra, özellikle Ebul Hayr'a bağlı kurulan boyların adı oldu. Böylece Özbek Han'ın adı, oymağı niteleyen bir süreklilik kazandı.

1920'de Buhara Emirliği'nden sonra Kızıl Ordu'nun yardımı ile Buhara Halk Cumhuriyeti'nin kurulduğu görülmektedir. Buhara Halkları Komiserleri Konseyi'nin başkanı Feyzullah Hocayev, 1920-1924 yılları arasında yürütülen "sınırlandırma" işleminde önemli rol oynamış ve Moskova'nın ilk yerli müttefiklerinden olmuştur. Ulusal sınırlandırma ile Buhara SSC ortadan kalkmış, bu cumhuriyetin toprakları Özbekistan'a katılmıştır.

1935-1938 yılları Feyzullah Hocayev ile Akmal İkramov'un siyasi rekabetine sahne olmuştur. 1937'de önce Hocayev, sonra Akramov tutuklanmış ve 1938'de idam edilmişlerdir. Özbekistan'da girişilen Stalin’in “temizleme harekatı” ile oluşmakta olan Özbek aydın kesiminin önde gelen isimleri ortadan kaldırılarak Cedit reformcuların siyasi egemenliğine son verildi.